’’Chło­pi’’ to powieść Wła­dy­sła­wa Rey­mon­ta, uka­zu­ją­ca życie ludzi ze wsi Lip­ce. Więk­szość polo­ni­stów pochy­la­ją­cych się nad pro­ble­ma­ty­ką powie­ści okre­śla ją jako feno­me­nal­ną i nie­spo­ty­ka­ną. Od mło­de­go czy­tel­ni­ka zazwy­czaj usły­szy­my nie­ste­ty takie sło­wa jak ”Histo­ria nud­na, dłu­ga, trud­na do zro­zu­mie­nia”. Ekra­ni­za­cje fil­mów, czę­sto swój cel odnaj­du­ją w tym, by jesz­cze lepiej uka­zać cha­rak­ter świa­ta, któ­ry opi­sa­ny jest na papie­rze. Co wyjąt­ko­we­go uka­zu­je adap­ta­cja dzie­ła Rey­mon­ta w reż. DK Welch­man i Hugh Welch­ma­na, że zyskał mia­no kan­dy­da­ta do Osca­ra? Czy film poma­ga zro­zu­mieć pro­ble­ma­ty­kę powieści? 

Jakie elementy filmu wyróżniają go aż do nominacji Oscarowej.

Fabu­ła fil­mu sku­pia się na powszech­nych pro­ble­mach ludz­kie­go życia: nie­szczę­śli­wej miło­ści, roli kobie­ty w świe­cie i rodzin­nych pro­ble­mach. Nie jest to wadą samą w sobie, jed­nak czy przez takie uka­za­nie film rze­czy­wi­ście jest wart nomi­na­cji w kate­go­rii ” Naj­lep­szy film mię­dzy­na­ro­do­wy”? Szcze­rze mówiąc, praw­do­po­dob­nie tak. Tyl­ko że zagra­nicz­ni kino mania­cy mogą doświad­czyć pew­nych pro­ble­mów ze zro­zu­mie­niem realiów XIX-wiecz­nej Pol­ski. Powo­dem będzie róż­ni­ca kul­tu­ro­wa i roz­wój gospo­dar­czo-spo­łecz­ny w innych kra­jach w tam­tym okre­sie. Mimo tego film pew­nie prze­ko­na oglą­da­ją­cych wcze­śniej wspo­mnia­ny­mi wąt­ka­mi, tj. nie­szczę­śli­wej miło­ści… bo kto tego nie lubi? Na nomi­na­cję oraz na wyra­że­nie zachwy­tu zasłu­gu­ję pra­ca arty­stów. Pogra­tu­lo­wać może­my im za cięż­ką pra­cę poświę­co­ną nad stwo­rze­niem ole­istych obra­zów, nało­żo­nych następ­nie na kadry. Bra­wa nale­żą się rów­nież twór­cy muzy­ki Łuka­szo­wi Rost­kow­skie­mu. Ścież­ka dźwię­ko­wa to utwo­ry, któ­re są opar­te na archi­wal­nych nagra­niach lokal­nych muzy­kan­tów (zespo­łów ludo­wych) z Lip­ców czy nawet z Ukra­iny i Bia­ło­ru­si. Jego sound­track został zgło­szo­ny oraz będzie wal­czył o nomi­na­cję w kate­go­rii Best Orgi­nal Score.

Co warto wiedzieć przed obejrzeniem filmu?

Zanim pój­dzie­my do kina lub zoba­czy­my ekra­ni­za­cję w tele­wi­zji, musi­my znać kil­ka waż­nych fak­tów. Efek­ty wizu­al­ne w obra­zie adap­ta­cji, wzbo­ga­ca gra­ją­ca głów­ną rolę ani­ma­cja. Cała tech­ni­ka pole­ga­ła na wcze­śniej­szym nało­że­niu nama­lo­wa­nych, ole­istych obra­zów na kadry fil­mo­we. Dało to wra­że­nie żywe­go, rusza­ją­ce­go się obra­zu. Pod­kre­śli­ło to dodat­ko­wo pięk­no przy­ro­dy czy pór roku, wystę­pu­ją­cych w fabu­le. Pole­ca­ne jest więc obej­rze­nie spek­ta­klu w kinie dla­te­go, że tyl­ko na dużym ekra­nie będzie­my w sta­nie doświad­czyć immer­sji, czy­li kom­plet­ne­go zanu­rze­nia się w histo­rii. Nie­ste­ty, jak to się mówi “nie wszyst­ko zło­to co się świe­ci” . Tech­ni­ka może spra­wić, że oso­bie z wraż­li­wy­mi ocza­mi będzie trud­no sku­pić się na fabu­le. Dyna­mi­ka prze­la­ty­wa­nia ok. 80 tysię­cy kla­tek na sekun­dę połą­czo­na z ani­ma­cją może dać wra­że­nie wiro­wa­nia i roz­my­wa­nia obra­zu. Tu, oso­ba przy­kła­do­wo z wni­kli­wym wzro­kiem, przy­cze­pi­ła­by się do paru nie­do­cią­gnięć. Zauwa­ży­my je w dyna­micz­nych sce­nach (bój­ka Ant­ka z Macie­jem Bory­ną lub w szyb­kim wal­cu Ant­ka i Jagny ). Widać wte­dy to, że głów­nie pod­kre­śle­ni są boha­te­ro­wie na pierw­szym pla­nie. Dru­gi i trze­ci stop­nio­wo się roz­my­wa. Rzu­ca się to w oczy i może to przeszkadzać.

Czy nowa ekranizacja powieści Pana Reymonta spełnia oczekiwania dotyczące lepszego zrozumienia problematyki powieści przez młodych?

Waż­nym fak­tem jaki trze­ba pod­kre­ślić jest to, że ekra­ni­za­cja jest inter­pre­ta­cją powie­ści a nie jej peł­nym odwzo­ro­wa­niem. Wątek roman­tycz­ny został wywin­do­wa­ny do roli pra­wie głów­ne­go. Jeśli mło­dy czy­tel­nik idzie z nasta­wie­niem pozna­nia lepiej dzie­ła Rey­mon­ta, może być lek­ko zawie­dzio­ny. Róż­nic jakie zauwa­ży­my pomię­dzy powie­ścią a fil­mem jest spo­ro. Głów­nie może­my zwró­cić uwa­gę na uka­za­nie cha­rak­te­ru jed­nej z boha­te­rek. Jagna, cór­ka Domi­ni­ko­wej w książ­ce jest posta­cią śmia­łą, świa­do­mą swo­je­go pięk­na i cie­szą­cą się dużym powo­dze­niem ze stro­ny płci męskiej. Przez to jest pro­wo­ku­ją­ca, zbyt pew­na sie­bie, przez co dam­ska część wsi jest o nią zazdro­sna. W fil­mie nie­ste­ty Jagna zosta­ła prze­isto­czo­na w prze­ciw­nie wyce­cho­wa­ną postać. Jagu­sia w adap­ta­cji uka­za­na jest jako ofia­ra całej wsi, któ­rej głów­nym celem jest gania­nie za jedy­nym uko­cha­nym – Ant­kiem Bory­ną. Jest to nie­pra­wi­dło­wo zin­ter­pre­to­wa­ne, bo w powie­ści nie była ona z tych kobiet, któ­re są wier­ne jed­nej oso­bie. Potra­fi­ła zna­leźć korzyść z pożą­da­nia, któ­rym obda­rza­li ją męscy boha­te­ro­wie wsi Lip­ce. Kolej­ną róż­ni­cą jest bar­dzo ubo­go zin­ter­pre­to­wa­na postać same­go Bory­ny. Oglą­da­jąc ekra­ni­za­cję zauwa­ży­my star­sze­go pana, któ­re­go jedy­nym celem przed śmier­cią jest oże­nek z Jagną. Przy­kro jest oglą­dać brak roz­sze­rze­nia głów­ne­go wąt­ku Bory­ny, któ­rym było przy­wią­za­nie chło­pa do zie­mi. Nie­ste­ty w fil­mie został on uka­za­ny w bar­dzo w pry­mi­tyw­ny spo­sób. Wbrew zauwa­żal­nych wad film jest wart zoba­cze­nia z powo­du uka­za­nia pięk­nej natu­ry, ubio­ru chłop­skie­go, pra­cy ręko­dziel­ni­czej i pra­cy rol­ni­czej. Oraz to jak daw­niej wyglą­da­ły świę­ta i tra­dy­cje (Wiel­ka­noc i Hal­lo­we­en) w XIX-wiecz­nej wsi. Pod­su­mo­wu­jąc, cała adap­ta­cja jest war­ta poświę­co­nej uwa­gi i obej­rze­nia jej w kinie.